Kene Isırıkları Nasıl Belirlenir?

Keneler, Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya'nın bazı bölgelerinde gölgeli, ormanlık alanlarda yaşayan küçük, yuvarlak bir örümcek türüdür. Keneler sıcakkanlı konaklarına (insanlar dahil) tutunur ve vücutlarından kan emerler. Bu kendi başına çok tehlikeli olmasa da keneler aynı zamanda Lyme hastalığı gibi tehlikeli hastalıkların da bulaştırıcısıdır. Çoğu durumda kene ısırıkları küçüktür ve sadece hafifçe şişer, ancak kene bir hastalık bulaştırmışsa bir kızarıklık eşlik edebilir.

Adımlar

Kene Isırıklarını Tanıma

1. 

   Kasıklarınızı, koltuk altlarınızı ve vücudunuzun diğer sıcak bölgelerini kene açısından inceleyin. Kene dostu bir habitatta (örneğin orman veya çimenli çayır) yürüyüş veya sırt çantasıyla gezinti yaptıysanız, eve döndüğünüzde keneleri kontrol etmek için 15 dakikanızı ayırın. Kenelerin açıkta kalan deri parçalarında (örneğin kolunuz veya sırtınız) sizi ısırması muhtemel olmadığından, vücudunuzun sıcak ve nemli bölgelerine özellikle dikkat edin. Buna koltuk altlarınız, kasıklarınız ve kalçalarınız da dahildir.

   • Kolaylık olması açısından, duştayken veya banyodayken kendinizi kontrol edin.
   • Çocuğunuzla birlikte yürüyüşe çıktıysanız, kamp yaptıysanız veya sırt çantasıyla gezdiyseniz, onun vücudunda kene olup olmadığını kontrol edin (veya daha büyük çocuklar için kendilerini kontrol etmelerini isteyin).
2. 

   Düz, soluk bir sivrisinek ısırığına benzeyen kene ısırıklarını arayın. Kene ısırıkları genellikle bir örümcek ısırığı veya sivrisinek ısırığı kadar şişmez ve belirgin bir kırmızı renk almaz. Görebileceğiniz tek şey, cildinizde oldukça sıradan bir delik izi veya küçük bir sokma gibi görünen bir şey olacaktır. Çoğu durumda kene ısırıkları fark edilmez.

   • Kene hala vücudunuza bağlı olmadığı sürece, herhangi bir ağrı veya kaşıntı olmadığı için kene ısırıklarını fark etmek oldukça zordur.
3. 

   Isırığın kızarıp kızarmadığına ve küçük bir yumruya dönüşüp dönüşmediğine dikkat edin. Bazı insanların vücudunda kene ısırığı 1-2 inç (2,5-5,1 cm) büyüklüğünde küçük, kırmızı bir yumruya dönüşecektir. Isırığın etrafında açık kırmızı bir daire de olabilir. Şişliği fark ettikten sonra 48 saat boyunca gözünüz üzerinde olsun. Çoğu durumda ısırık büyümeyecek ancak aynı boyutta kalacaktır.

   • Kırmızı şişlik büyük bir döküntüye dönüşmediği sürece endişelenmeyin. Isırık enfekte değildir.
   • Boğa gözüne benzeyen bir kızarıklık, yaygın bir döküntü, eklem ağrıları, baş ağrısı, yorgunluk veya titreme fark ederseniz, kenenin size Lyme hastalığı bulaştırmış olması mümkündür.
4. 

   Keneyi çıkarın eğer vücudunuza yapışmış bir tane bulursanız. Kene hala vücudunuza yapışıksa, küçük bir kir parçası gibi görünecektir. Keneleri vücudunuzdan çıkarmak biraz zordur. Sadece sizi ısırmakla kalmazlar, kafalarının tamamını vücudunuzun içine gömerler. Endişelenmeyin; bir kene tarafından ısırılmak genellikle göründüğünden daha kötüdür! Bir keneyi çıkarmak için başını bir cımbızla cildinize mümkün olduğunca yakın tutun. Keneyi cildinize dik bir yönde düz bir şekilde dışarı çekmek için sabit, nazik bir basınç kullanın. Keneyi tuvalete atın. Ardından bölgeyi sabun ve suyla yıkayın.

   • Kenenin vücudunu sıkıştırmayın, çünkü bu kenenin ağzından vücudunuza zararlı sıvı girmesine neden olabilir.
   • Kenenin başını derinize gömülü bırakabileceğiniz için güçlü bir bükme veya sarsma hareketi kullanmayın.
   • Bazı insanlar keneleri biraz iğrenç bulur. Neyse ki ısırıkları hiç de acı verici değildir. Keneyi çıkarmaktan biraz çekiniyorsanız, bir arkadaşınızdan veya aile üyenizden size yardım etmesini isteyin.
   • Keneyi asla gövdesinden tutmayın. Kenenin gövdesi kafasından ayrılabilir ve kafa derinize gömülü kalacaktır. Bu durumda, vücudunuzun kenenin başını dışarı itmesini beklemeniz gerekecektir.

Enfeksiyon Belirtilerini Tespit Etmek

1. 

   Isırık izinin etrafında herhangi bir şişlik, kaşıntı veya ağrı olup olmadığına dikkat edin. Üzerinizde bir kene ısırığı bulduğunuzda, keneden geçen herhangi bir enfeksiyon belirtisi (örneğin, Rocky Mountain benekli ateşi) olup olmadığını her gün izleyin. Kene size Lyme hastalığını bulaştırmamış olsa bile, kenelerin yaygın olarak taşıdığı diğer birçok hastalıktan birini bulaştırmış olabilir. Isırık kızarmaya ve şişmeye başlarsa, enfekte olduğunuza dair iyi bir işaret vardır. Isırık ayrıca sıcak veya kaşıntılı hissedilebilir.

   • Bu bir iç enfeksiyon belirtisi olabileceği gibi, kene ısırığına karşı alerjiniz olduğunu da gösterebilir.
   • Enfeksiyon belirtilerinin ortaya çıkması genellikle birkaç gün, hatta bir ay kadar sürebilir.
2. 

   Kene ısırığı bölgesini çevreleyen kırmızı bir döküntü ve siyah doku arayın. Nadir durumlarda, bir kene Rickettsia adı verilen bir bakteri türünü geçirebilir. Bakteri size bulaşmışsa, belirtiler genellikle kene vücudunuzdan düştükten birkaç gün sonra ortaya çıkmaya başlayacaktır. Kararmış doku şu kadar küçük olabilir ¹⁄8 inç (3,2 mm) çapındadır, çevresindeki döküntü ise 1 inç (2,5 cm) kadar deriyi kaplayabilir.

   • Kene ısırığının olduğu yerde siyah doku görürseniz derhal doktorunuzu ziyaret edin. Rickettsia bakterileri, Afrika kene ısırığı ateşi ve Rocky Dağı kene ısırığı ateşi gibi potansiyel olarak yaşamı tehdit eden durumlara neden olabilir. Bu durumlar antibiyotiklerle tedavi edilebilir.
3. 

   Lyme hastalığı enfeksiyonuna işaret eden bir boğa gözü deseni olup olmadığını kontrol edin. Eğer bir kene size Lyme hastalığı bulaştırdıysa, ısırık belirgin bir görsel desen alacaktır. Isırığın etrafında tıbbi olarak eritema migrans olarak bilinen dairesel bir döküntü oluşacaktır. Kızarıklık 12 inç (30 cm) çapa kadar büyüyebilir. Döküntünün merkezi genellikle kırmızı değildir ve bir boğa gözü deseni oluşturur.

   • Boğa gözü deseninde şişmiş, kırmızı dokudan oluşan birden fazla eşmerkezli halka da olabilir.
   • Boğa gözü desenine eşlik eden döküntü tipik olarak ağrılı veya kaşıntılı değildir. Ancak elinizi üzerine koyduğunuzda dokunulduğunda sıcak hissedilebilir.
4. 

   Kene ısırığının etrafında küçük kabarcıklar görülürse Lyme hastalığından şüphelenin. Bir kene size Lyme hastalığı bulaştırmışsa, döküntünün merkezinde küçük kabarcıklar görülebilir (döküntü boğa gözü şeklinde görünsün ya da görünmesin). Kabarcıklar küçüktür. Her birinin çapı sadece 1-2 milimetre (0,039-0,079 inç) olabilir. Lyme hastalığı vücutta nispeten yavaş bir şekilde kuluçkaya yatar, bu nedenle ısırıldıktan haftalar sonra döküntü üzerinde kabarcıkların ortaya çıktığını fark etmeyebilirsiniz.

   • Kabarcıkları kaşımaktan veya kırmaktan kaçının.
5. 

   Lyme hastalığının diğer yaygın belirtilerine dikkat edin. İltihaplı döküntü Lyme hastalığının tek belirtisi değildir. Bir kene tarafından ısırıldıysanız ve ateş, titreme, baş ağrısı veya boyun tutulması yaşıyorsanız, Lyme hastalığı size bulaşmış olabilir. Diğer belirtiler arasında şişmiş lenf düğümleri yer alır. Aylarca tedavi edilmezse, Lyme hastalığı şiddetli eklem ağrısına ve hatta geçici yüz felcine neden olabilir.

   • Bu belirtilerden herhangi birini fark ederseniz bir doktora gidin. Lyme hastalığı teşhisleri en çok yaz aylarında görülür (keneler en çok ve en aktif oldukları zamanlar dışarısı sıcak olduğu zamanlardır), ancak keneler yılın herhangi bir zamanında ısırabilir.
6. 

   Kene ısırıklarının etrafında herhangi bir enfeksiyon belirtisi fark ederseniz doktorunuzu ziyaret edin. Kene ısırıkları, kene bir enfeksiyon bulaştırmadığı sürece büyük bir sorun değildir. Herhangi bir enfeksiyon belirtisi fark ederseniz, mümkün olan en kısa sürede pratisyen hekiminizi ziyaret edin. Belirtilerinizi anlatın ve doktorun kene ısırığını incelemesine izin verin. Doktordan enfeksiyonu tedavi etmek için reçeteli antibiyotik isteyin.

   • Ayrıca doktora kene tarafından ne kadar zaman önce ısırıldığınızı da söyleyin. Tam olarak hangi gün ısırıldığınızı bilmiyorsanız, makul bir tahminde bulunun.
   • Keneyi çıkardıktan sonraki 30 gün içinde yaygın bir döküntü geliştirirseniz doktorunuzla görüşün. Lyme hastalığının belirtileri olabileceğinden grip benzeri semptomlarınıza dikkat edin.

Kene Isırıklarını Önleme

1. 

   Kenelerle karşılaşma olasılığınızın yüksek olduğu nemli ve ormanlık habitatları belirleyin. Keneler nemli, rutubetli ortamlarda, özellikle de yoğun ormanlık alanlarda veya yüksek otların bulunduğu çayırlarda takılmayı severler. Kene ısırmasından endişe ediyorsanız, ya bu tür habitatlardan kaçının ya da buralara girdiğinizde önlem alın. ABD'de keneler Alaska hariç her eyalette görülür, ancak Mississippi nehrinin doğusunda daha yoğun olarak bulunurlar.

   • Ormanlık bir bölgede yaşıyorsanız, kendi arka bahçenizde bile bir kene tarafından ısırılabilirsiniz.
2. 

   Yürüyüş yaparken ağaçlar ve çimenlerle doğrudan temastan kaçının. Keneler, tutundukları bir ağaç dalına veya ot sapına sürtündüğünüzde giysinize, saçınıza veya cildinize yapışır. Bu nedenle, yürüyüş yaparken patikaların ortasından ayrılmayın ve sık çalıların arasından yeni patikalar açmaktan kaçının. Orman zemininde oturmayı planlıyorsanız, doğrudan yere oturmamak için önce bir muşamba serin.

   • Yerdeyken üzerine tırmanmış olabilecek keneleri uzaklaştırmak için muşambayı tekrar kaldırdığınızda silkeleyin.
3. 

   Kenelerin tırmanmasını önlemek için dış mekan ekipmanlarına Permethrin uygulayın. Kene bölgesinde yürüyüş yaparken, sırt çantanızda taşırken veya kamp kurarken daima uzun pantolon, uzun kollu giysiler ve burnu kapalı yürüyüş ayakkabıları giyin. Evden çıkmadan önce giysilerinizin dış yüzeylerine bir kat Permethrin püskürtün. Permetrin son derece etkili bir böcek kovucu olup keneleri giysilerinize yapışır yapışmaz öldürecektir.

   • Spreyin giysiler üzerinde kuruması için 4-5 saat bekleyin.
   • Birkaç farklı şirket Permethrin spreyleri üretmektedir. Genellikle açık hava tedarik mağazalarında satılır, ancak büyük ev geliştirme mağazalarında da bulabilirsiniz.

Uzman Soru&Cevap

İpuçları

• Bir kenenin Lyme hastalığını bir insana bulaştırması zaman alır. Lyme hastalığına yakalanmış bir kene vücudunuza 36 saatten fazla tutunmadığı sürece, hastalığa yakalanma olasılığınız çok düşüktür.
• Lyme hastalığına ek olarak, Avrupa, Doğu Asya ve Orta Asya'daki keneler Kene Kaynaklı Ensefalit (TBE) bulaştırır. TBE ateş, yorgunluk, kas ağrısı ve mide bulantısının eşlik ettiği viral bir enfeksiyondur. Hastalık ayrıca menenjit ve ensefalit (beynin şişmesi) gibi yaşamı tehdit eden yan etkilere de neden olabilir.
• Keneler sıklıkla köpekleri ısırır. Köpeğinizi yürüyüşe ya da kampa götürdüyseniz, kendinizi kontrol ettikten sonra köpeğinizde de kene olup olmadığını kontrol edin. Köpekler de kenelerin taşıdığı birçok hastalığa karşı hassastır ve hastalıklar ilerleyene kadar semptomları tespit etmek zordur.